Ontwikkel waar je goed in bent. Dan wordt werk leuker en worden mensen effectiever!
De 9 Teamrollen van Belbin
Inzicht in talenten van jezelf en je collega’s, en het optimaal inzetten ervan, is essentieel voor een succesvolle samenwerking! De Teamrollen van Belbin beschrijven het gedrag dat we kunnen herkennen wanneer wij samenwerken met anderen. En de daaraan gekoppelde talenten en onlosmakelijk verbonden valkuilen. Elke teamrol is eigenlijk een strategie in het omgaan met het werk en met collega’s. Anders gezegd: een favoriete samenwerkingsstijl die te zien is door met anderen samen te werken. Voor teams vormen de teamrollen hét instrument om de verschillende stijlen van samenwerken succesvol te combineren.
Talenten van de teamrollen
Een handige manier om de teamrollen snel in de vingers te krijgen, is door te kijken naar de wijze waarop wij de werkelijkheid om ons heen zien. Daarin is een vierdeling waaraan de teamrollen makkelijk zijn te koppelen.
- Doen Bedrijfsman en Brononderzoeker
- Denken Plant en Monitor
- Willen Vormer en Voorzitter
- Voelen Zorgdrager en Groepswerker
De Bedrijfsman is de praktische figuur en organisator van het team. Nuchter, ordelijk en taakgericht als hij is, weet u zich verzekerd van een harde werker. Hij zet gemakkelijk plannen en ideeën om in uitvoerbare taken. De Bedrijfsman is soms wat al te praktisch en behoudend als het directe nut van iets nieuws niet meteen duidelijk is.
Gestructureerde aanpak, harde werker, nuchter, realistisch en vakkundig, ziet wat haalbaar is en wat niet.
Duidelijke afspraken, heldere instructies, ritme en regelmaat.
Praktische organisator, zet ideeën om in taken en bezigheden, goede uitvoerder, werkt systematisch.
Te snel overgaan op doen, star zijn, vernieuwingen te snel afdoen als onnuttig.
De Brononderzoeker is de vrolijke, extraverte netwerker van het team. Enthousiast, avontuurlijk en ruimdenkend en altijd op zoek naar nieuwe ideeën en interessante contacten. Hij is van nature goed in het leggen en onderhouden van contacten, maar ook wel eens snel verveeld en nonchalant als het nieuwe er af is
Extravert, communicatief, speels, enthousiast, natuurlijke brainstormer, joviaal en nieuwsgierig.
Vernieuwing, mensen en contacten, avontuur, drukte en afwisseling.
Netwerker met veel contacten, brengt ideeën en nieuwe dingen, ziet kansen, improviseert.
Te snel afgeleid zijn, niks afmaken, overenthousiast en nonchalant.
De Plant is de creatieve denker van het team, introvert en origineel. Een vrije geest die de ruimte zoekt om te kunnen fantaseren over de toekomst en die met verrassende oplossingen komt. Hij kan verstrooid lijken, is niet altijd even praktisch en mist soms de aansluiting met wat de omgeving van hem vraagt.
Introverte denker, dagdromer en filosoof, solistisch.
Intellectuele uitdaging, rust en ruimte, creativiteit, erkenning.
Is creatief, vernieuwt en lost moeilijke problemen op.
Te onrealistisch zijn, blijven denken en niet gaan doen.
De Monitor is verstandig, bedachtzaam en kritisch. De analyticus van het team. Hij wil altijd weten hoe de vork in de steel zit en zal niet over één nacht ijs gaan. De Monitor kan lang wikken en wegen, maar zijn oordeel is zelden onjuist.
Bedachtzame na en doordenker, analyseert graag en goed, stelt vragen, zoekt de logische redenering.
Inzicht en overzicht, doorgronden van dingen.
Helikoptervisie, analyseert weloverwogen, strategisch, creëert overzicht.
Te lang blijven doorredeneren, te koel en afstandelijk zijn.
De Vormer is gedreven, gepassioneerd en wilskrachtig. Hij heeft een sterke drang om te presteren, zoekt de uitdaging en weet mensen in beweging te krijgen. Hij kan ook driftig reageren, snel geëmotioneerd en ongedurig zijn, en moet wel eens oppassen niet te veel over mensen heen te willen daveren.
Gedreven, wilskrachtig, prestatiegericht, ondernemer, pionier, moedig, stellig, vlot, ongeduldig.
Spanning, prikkels, competitie, duel, duidelijkheid, resultaten en winnen.
Brengt team in beweging, zorgt voor resultaten, gaat gemakkelijk conflicten aan.
Onverdraagzaam tegen ‘ambitielozen’, wedijveren, platwalsen van anderen.
De Voorzitter is de natuurlijke coördinator van het team, die de procedure aangeeft, bedoelingen verheldert en samenvat wat iedereen wil. Hij hoeft zelf niet bijzonder creatief of intelligent te zijn, maar heeft wel een neus voor het talent van anderen. De Voorzitter zet graag anderen aan het werk en kan van nature goed delegeren.
Natuurlijke coördinator, rustig, tolerant, positief, ruimdenkend, nieuwsgierig.
Gezamenlijkheid, procedures, gezamenlijk gedragen resultaten.
Verheldert doelen, structureert overleg, creëert gezamenlijkheid, neemt (harde) besluiten, is doelgericht.
Licht manipulatief om doel te behalen, te veel en te gemakkelijk delegeren.
De Zorgdrager bezit het talent om voortdurend aan te voelen wat er fout en mis kan gaan. Dit leidt tot veel aandacht voor details, checken en nog eens checken, en een hang naar perfectionisme. Hij bewaakt de kwaliteit en de veiligheid, maar kan wel eens overbezorgd zijn en moeilijk iets aan een ander overlaten.
Consciëntieus, perfectionistisch, gericht op details, innerlijk gespannen, (over)bezorgd, nauwkeurig.
Veiligheid, kwaliteit, details, zekerheid.
Levert dingen op tijd af, voorziet problemen, kwaliteitsbewaker, controlerend, goede risicoanalist.
Te veel beren op de weg zien, moeite met delegeren, ontmoedigen door te veel zorgen.
De Groepswerker is het meest gevoelige lid van het team: behulpzaam, meegaand en sterk gericht op het creëren van sfeer en een gevoel van saamhorigheid. De Groepswerker zoekt evenwicht en harmonie, is anderen nabij, maar heeft moeite met conflicten en kan in kritieke momenten moeilijk een beslissing nemen.
Sociaal, mensgericht, mild, diplomatiek, meegaand, humoristisch, gevoelig.
Gezamenlijkheid, verbondenheid, verdieping van persoonlijke relaties, gezelligheid.
Sociaal begaan en gevoelig, zorgt voor het wij-gevoel, smeerolie van het team.
Conflicten uit de weg gaan, spanningen wegpraten, weglopen voor confrontaties.
De Specialist is de stille eenling, die zich in een team eigenlijk niet thuis voelt. Hij weet vaak heel veel van heel weinig en kan een deskundige bijdrage leveren op een bijzonder gebied. Hij waagt zich niet gauw en niet graag buiten zijn specifi eke vakgebied.
Toegewijde vakman, stille en standvastige solist.
Alle ruimte om zijn inhoudelijke kennis in te brengen.
Technische vaardigheid en gespecialiseerde kennis.
Defensief gedrag, prat gaan op expertise, frustreert creativiteit.
Samen aan de slag met de Belbin inzichten
Haal het beste in mensen naar boven met deze compacte sets Teamrol kaartjes. Dit pakket bestaat uit 10 sets van elk 9 teamrol kaartjes. Op elk kaartje staan de kenmerken en valkuilen van een teamrol uitgewerkt. Ook vind je tips hoe je die teamrol in de praktijk het beste tot zijn recht kan laten komen. Je bestelt deze kaartjes in de webshop. Samen met nog meer nuttige Belbin producten.
Gedoe in je team?
Ontdek met ons Inspiratieboekje ‘Eerste hulp bij Stroeve samenwerking’ wat je zelf alvast kunt doen om te werken aan het gedoe in je team.
Teamrollen en conflicten in teams
Elk team krijgt te maken met conflicten. Conflicten kunnen zich voordoen op twee niveaus:
- Relatieconflicten: Deze hebben betrekking op de persoonlijke relaties en interacties tussen teamleden. Misverstanden, communicatieproblemen en botsende persoonlijkheden kunnen leiden tot conflicten.
- Inhoudelijke conflicten: Deze gaan over meningsverschillen betreffende werkgerelateerde kwesties zoals strategie, planning of uitvoering.
Het Belbin-teamrollenmodel helpt inzicht te geven in hoe verschillende persoonlijkheden binnen een team samenwerken en omgaan met conflicten. Elke rol heeft unieke sterke punten en zwakheden, en teamleden reageren op verschillende manieren op zowel relatie- als inhoudelijke conflicten.
Hoe teamrollen omgaan met conflicten
De manier waarop iemand een conflict benadert, hangt af van hun natuurlijke gedragsstijl, zoals die wordt gedefinieerd door hun Belbin-teamrol. Sommige teamrollen vermijden conflicten, terwijl anderen directer zijn en graag een oplossing afdwingen. Hier volgt een uitwerking per Belbin-teamrol over hoe ze omgaan met conflicten op zowel relationeel als inhoudelijk vlak en wat ze nodig hebben om goed met conflicten om te gaan.
Relatieconflicten
Relatieconflicten ontstaan door persoonlijke spanningen en verschillen in interactie. Rollen zoals de Groepswerker en Voorzitter zullen proberen de harmonie te herstellen, terwijl een Vormer wellicht de confrontatie aangaat om snel tot een oplossing te komen.
Inhoudelijke conflicten
Inhoudelijke conflicten gaan over werkgerelateerde meningsverschillen, zoals strategie of taakverdeling. Rollen zoals de Monitor en Specialist zullen conflicten vanuit een rationeel en analytisch perspectief benaderen, terwijl een Plant wellicht met creatieve oplossingen komt.
Plant
Kenmerken van de Plant: De Plant is creatief, origineel en goed in het bedenken van innovatieve oplossingen voor problemen. Ze zijn vaak onafhankelijk en houden zich niet veel bezig met regels of structuur.
Conflict op de relatie:
- Reactie: De Plant kan conflict vermijden of negeren, vooral als het om emotionele of relationele problemen gaat. Ze hebben vaak de neiging zich terug te trekken in hun eigen wereld van ideeën als het om persoonlijke spanningen gaat.
- Nodig: De Plant heeft duidelijke communicatie en begrip nodig. Ze hebben behoefte aan ruimte en een niet-confronterende aanpak, zodat ze zich niet onder druk gezet voelen.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten zal de Plant vaak proberen een creatieve oplossing te bedenken. Ze kunnen soms te theoretisch worden, waardoor ze anderen mogelijk irriteren omdat hun ideeën niet altijd praktisch zijn.
- Nodig: De Plant heeft behoefte aan een open platform om hun ideeën te presenteren, maar ook aan een realiteitscheck van anderen om hun oplossingen praktisch toepasbaar te maken.
Monitor
Kenmerken van de Monitor: Deze rol is analytisch, objectief en oordeelt op basis van feiten en logica. Monitors zijn vaak de stem van kalmte en nuchterheid binnen een team.
Conflict op de relatie:
- Reactie: De Monitor kan wat afstandelijk overkomen in relationele conflicten. Ze richten zich liever op de inhoud van het probleem dan op de emoties van mensen, wat hen soms ongevoelig doet lijken.
- Nodig: Ze hebben behoefte aan kalmte en objectiviteit. Monitors willen dat emoties onder controle blijven, zodat het conflict rationeel en logisch kan worden benaderd.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: Bij inhoudelijke conflicten zal de Monitor geduldig de argumenten van alle kanten evalueren. Ze willen alle informatie en bewijzen afwegen voordat ze tot een conclusie komen.
- Nodig: De Monitor heeft tijd en voldoende informatie nodig om tot een weloverwogen oordeel te komen. Ze gedijen goed in een omgeving waarin feiten belangrijker zijn dan emoties.
Vormer
Kenmerken van de Vormer: Vormers zijn dynamisch, gedreven en gefocust op het behalen van resultaten. Ze hebben een sterke wil en zijn niet bang om anderen uit te dagen.
Conflict op de relatie:
- Reactie: Vormers kunnen direct en soms confronterend zijn in persoonlijke conflicten. Ze nemen geen blad voor de mond en zullen vaak pushen om een snel einde aan het conflict te maken.
- Nodig: Ze hebben behoefte aan actie en duidelijkheid. Ze willen snel een oplossing vinden en zullen gefrustreerd raken als een conflict te lang duurt of als emoties te veel de boventoon voeren.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten zijn Vormers recht voor zijn raap. Ze zullen alles op alles zetten om hun standpunt te verdedigen en anderen te overtuigen van hun visie.
- Nodig: Ze hebben duidelijke doelen en richting nodig. Een Vormer zal goed reageren op gestructureerde debatten waar argumenten snel kunnen worden afgewikkeld.
Voorzitter
Kenmerken van de Voorzitter: De Voorzitter is een natuurlijke leider en zorgt ervoor dat iedereen in het team gehoord wordt. Ze zijn goed in het delegeren en het bevorderen van samenwerking.
Conflict op de relatie:
- Reactie: Voorzitters proberen relationele conflicten te de-escaleren en de focus terug te brengen naar samenwerking. Ze kunnen als bemiddelaar optreden om harmonie in het team te herstellen.
- Nodig: Ze hebben begrip en een gespreksomgeving nodig waar iedereen zijn zegje kan doen. Voorzitters willen dat iedereen zich gehoord voelt, zelfs in conflicten.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten zal de Voorzitter proberen een consensus te bereiken. Ze zullen verschillende standpunten samenbrengen en een oplossing zoeken die iedereen tevredenstelt.
- Nodig: Ze hebben heldere communicatie en wederzijds begrip nodig. Voorzitters willen dat alle teamleden zich betrokken voelen bij de oplossing van het conflict.
Bedrijfsman/vrouw
Kenmerken van de Bedrijfsman/vrouw: De Bedrijfsman/vrouw is praktisch en efficiënt. Ze zijn goed in het omzetten van ideeën in daden en houden van gestructureerd werken.
Conflict op de relatie:
- Reactie: Bedrijfsman/vrouws kunnen zich ongemakkelijk voelen bij relationele conflicten, omdat ze deze als afleiding van het werk zien. Ze proberen conflicten te minimaliseren en zich te concentreren op het werk.
- Nodig: Bedrijfsman/vrouws hebben behoefte aan een duidelijke afbakening tussen persoonlijke kwesties en het werk. Ze willen conflicten snel oplossen zodat ze verder kunnen met de taak.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten zullen Bedrijfsman/vrouws proberen de discussie praktisch te houden. Ze focussen zich op wat gedaan moet worden en vermijden theoretische debatten.
- Nodig: Bedrijfsman/vrouws hebben duidelijke, praktische oplossingen nodig. Ze willen dat conflicten snel tot concrete acties leiden.
Brononderzoeker
Kenmerken van de Brononderzoeker: Deze rol is communicatief sterk, enthousiast en goed in het leggen van contacten buiten het team. Ze brengen nieuwe ideeën en kansen binnen.
Conflict op de relatie:
- Reactie: Brononderzoekers zullen proberen relationele conflicten te verzachten door hun communicatieve vaardigheden. Ze kunnen een charmante bemiddelaar zijn, maar vermijden vaak echte confrontatie.
- Nodig: Ze hebben een open en luchtige sfeer nodig waarin conflicten bespreekbaar zijn zonder dat de spanningen te hoog oplopen.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: Bij inhoudelijke conflicten proberen Brononderzoekers creatief te denken en nieuwe mogelijkheden aan te dragen. Ze kunnen soms geneigd zijn af te dwalen naar nieuwe ideeën die niet altijd relevant zijn.
- Nodig: Ze hebben ruimte nodig om ideeën te verkennen, maar ook een duidelijke focus om op het doel gericht te blijven.
Groepswerker
Kenmerken van de Groepswerker: De Groepswerker is zorgzaam, empathisch en gericht op samenwerking. Ze houden het team samen en zorgen voor een ondersteunende omgeving.
Conflict op de relatie:
- Reactie: Groepswerkers zullen proberen relationele conflicten te vermijden en de vrede te bewaren. Ze zijn geneigd zich terug te trekken als de spanningen te hoog oplopen.
- Nodig: Ze hebben een rustige en ondersteunende omgeving nodig waarin ze hun zorgen kunnen delen zonder angst voor confrontatie.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten zal de Groepswerker proberen compromissen te vinden en harmonie in het team te bewaren. Ze kunnen anderen ondersteunen om tot een oplossing te komen.
- Nodig: Ze hebben duidelijke communicatie nodig en een omgeving waar samenwerking centraal staat.
Zorgdrager
Kenmerken van de Zorgdrager: De Zorgdrager is nauwgezet, gefocust op details en streeft naar perfectie. Ze hebben een scherp oog voor kwaliteit en willen dat werk van hoge standaard wordt opgeleverd, zonder fouten. Ze werken methodisch en zijn gericht op het halen van deadlines en het nakomen van afspraken.
Conflict op de relatie:
- Reactie: Zorgdragers vermijden vaak relationele conflicten, omdat ze zulke conflicten zien als afleidingen van het werk dat moet worden gedaan. Als spanningen ontstaan, trekken ze zich terug en richten ze zich nog meer op hun werk. Ze kunnen hierdoor soms overkomen als afstandelijk of ongevoelig voor de emoties van anderen.
- Nodig: Zorgdragers hebben een rustige en gestructureerde omgeving nodig waarin persoonlijke problemen snel worden opgelost of vermeden. Ze geven de voorkeur aan duidelijke communicatie zonder emotionele lading, zodat ze zich kunnen concentreren op het afleveren van hoogwaardig werk.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten kunnen Zorgdragers zich sterk maken voor nauwkeurigheid en detail. Ze wijzen vaak op fouten of nalatigheden en kunnen daardoor als kritisch of perfectionistisch worden gezien. Ze willen dat taken tot in de puntjes worden uitgevoerd en zullen niet snel genoegen nemen met half werk.
- Nodig: Zorgdragers hebben tijd en ruimte nodig om taken grondig te voltooien. Ze waarderen een duidelijke taakomschrijving en verwachtingen over kwaliteit. Daarnaast hebben ze geduld en begrip nodig van hun teamleden, vooral wanneer ze extra tijd of middelen vragen om het werk foutloos af te leveren.
Specialist
Kenmerken van de Specialist: De Specialist is iemand die diepgaande kennis en expertise heeft binnen een specifiek gebied. Ze leveren een unieke bijdrage aan het team door hun deskundigheid en zijn vaak erg gefocust op hun vakgebied.
Conflict op de relatie:
- Reactie: De Specialist kan relationele conflicten negeren of vermijden, omdat ze vaak meer gericht zijn op de inhoud van hun werk. Ze kunnen zich terugtrekken in hun expertise als persoonlijke conflicten ontstaan.
- Nodig: Ze hebben behoefte aan een professionele en respectvolle omgeving waarin hun expertise wordt gewaardeerd. Specialistische teamleden hebben duidelijke communicatie nodig zonder te veel emotionele lading.
Conflict over de inhoud:
- Reactie: In inhoudelijke conflicten zal de Specialist vaak zeer standvastig zijn in hun mening, omdat ze zich beroepen op hun specifieke kennis en ervaring. Ze kunnen moeite hebben om andere perspectieven te accepteren, vooral als het gaat om hun vakgebied.
- Nodig: De Specialist heeft erkenning en respect voor hun expertise nodig, maar ook openheid voor discussie om tot een gezamenlijke oplossing te komen.
Wat teamleden nodig hebben in conflicten
Om conflicten effectief te managen, moeten teamleden krijgen wat ze nodig hebben:
- Emotionele ondersteuning: Rollen zoals de Groepswerker en Voorzitter gedijen in een omgeving waarin iedereen zich gehoord voelt.
- Duidelijke structuur: Rollen zoals de Vormer, Bedrijfsman, en Zorgdrager hebben behoefte aan duidelijke doelen en richting om conflicten snel op te lossen.
- Ruimte voor ideeën: Rollen zoals de Plant en Brononderzoeker hebben de vrijheid nodig om hun creatieve oplossingen te verkennen, maar ook grenzen om focus te behouden.
- Erkenning van expertise: De Specialist heeft respect en erkenning nodig voor hun deskundigheid, terwijl ze worden uitgedaagd om open te staan voor andere perspectieven.